Omacnica prosowianka w kukurydzy – Doradcy BIO Lider oraz Doradcy PROCAM sygnalizują o zbliżającym się masowym wylocie szkodliwego motyla, Pierwsze wyloty sygnalizowaliśmy już tydzień temu na południu naszego pięknego kraju. W tym roku, zgodnie z prognozami, problem z tym szkodnikiem będzie bardzo duży. Powodem prognozowanego problemu jest duża ilość zimujących gąsienic / poczwarek szkodnika, które są w dobrej kondycji przeżyciowej. Ilość i jakość może przełożyć się na duże straty na plantacjach kukurydzy w całym kraju jeżeli nie będziemy ich skutecznie ochraniać.
Grupa Techniczna PROCAM będzie monitorować czas przepoczwarczenia, wylotu motyla oraz czas i ilość składanych jaj omacnicy prosowianki w kukurydzy. Informacje będą pochodzić z miejsc założenia pułapek (feromonowych, świetlnych) oraz dodatkowo z założonych hodowli sygnalizacyjnych, w każdym z regionów ( poniżej podane telefony do wspierających nas Doradców z BIO Lider ), którzy na bieżąco monitorują wyloty szkodnika.
Polecamy preparat Ostrinia STOP.

Kukurydza jest rośliną pochodzącą z innej strefy klimatycznej stąd wynikają jej podstawowe cechy takie jak np. nietypowy termin kwitnienia i dojrzewania (jest rośliną dnia krótkiego). Okres kwitnienia przypada na lipiec, natomiast dojrzewanie to wrzesień-październik. Te uwarunkowania, jak również kierunek produkcji ziarno czy kiszonka decydują o szczególnym podejściu do zbioru kukurydzy.

Do zbioru kukurydzy wykorzystywane są kombajny zbożowe, ale spotykamy się tutaj z innymi problemami podczas żniw w porównaniu z innymi zbożami. Pogoda jesienią najczęściej nie sprzyja wysychaniu ziarna, dojrzałą kukurydzę najlepiej zbiera się przy wyższej wilgotności w porównaniu do pszenicy czy jęczmienia. Omłacalność ziarna jest trudniejsza niż w przypadku pozostałych zbóż, wymaga dokładnego skalibrowania sprzętu, ziarno łatwo uszkodzić, często występuje niedomłacanie kolb. Masa ziarna kukurydzy z ha jest dużo wyższa w porównaniu np. do pszenicy, co stwarza problemy natury logistycznej – przy dobrym plonowaniu w każdej godzinie trzeba odebrać z pola 20-25 t mokrego ziarna. Wszystkie powyższe czynniki powodują, że do żniw kukurydzianych trzeba się odpowiednio przygotować, również pod kątem sprzętu, jego wydajności i niezawodności oraz odpowiedniego wyregulowania kombajnu. Kukurydzę na ziarno powinno się zbierać po osiągnięciu przez ziarno dojrzałości fizjologicznej, czyli pojawieniu się „czarnej plamki” u nasady ziarniaka. W tej fazie wilgotność ziarna wynosi ok. 38-40%, dlatego wskazane jest, by po osiągnięciu tej fazy przez kukurydzę poczekać jeszcze 10-15 dni, aby zebrać bardziej suche i wypełnione ziarno. W warunkach klimatycznych Polski wilgotność ziarna podczas zbioru mieści się w przedziale od 30-40% w latach niekorzystnych do 18-25% w latach o sprzyjającej pogodzie. Najważniejszymi czynnikami decydującymi o wilgotności ziarna w czasie zbioru są:

• Wczesność odmiany (do jakiej grupy wczesności zaliczana jest odmiana),
• Termin wystąpienia jesiennych przymrozków; przymrozek powoduje zniszczenie aparatu asymilacyjnego roślin, zasychają łodygi i liście, dlatego o dalszym dosychaniu ziarna decyduje już tylko działanie czynników zewnętrznych – słońce i wiatr, termin siewu, przebieg pogody szczególnie jesienią, gdy po okresie nalewania ziarno zaczyna dojrzewać. Nawożenie azotowe (nadmierne ilości azotu lub zbyt późno podana druga dawka azotu przedłuża wegetację roślin i opóźnia ich dojrzewanie).

Kukurydzę na ziarno należy zbierać w optymalnym terminie, nadmierne opóźnianie zbioru pogarsza znacznie jakość zbieranego ziarna na skutek porażenia przez grzyby z rodzaju Fusarium (wysoki poziom mikotoksyn w zbieranym materiale), a także grozi wyleganiem plantacji, co prowadzi do znacznych strat plonu (szerszy artykuł o wyleganiu i jego przyczynach ukazał się w poprzednim wydaniu Agronomii Sukcesu). Również Omacnica prosowianka (Ostrinia nubilalis) – motyl nocny, który występując w dużym nasileniu przyczynia się do wylegania plantacji. Współcześnie jest on bardzo dużym problemem dla producentów kukurydzy. Szacuje się, że straty w plonie powodowane żerowaniem gąsienic tego szkodnika wynoszą 20-30%. W warunkach naszego kraju omacnica rozwija jedno pokolenie w ciągu roku. Stadium, które jest odpowiedzialne za największe straty w kukurydzy to gąsienice. Żerują one wewnątrz tkanek roślin przez długi okres czasu wprowadzając tym samym roślinę w warunki stresowe. Ponadto dochodzi do uszkodzeń kwiatostanów, nieprawidłowego wykształcania ziaren w kolbach, przedwczesnego zasychania i opadania kolb, jak również zamierania blaszek liściowych oraz wyłamywania się roślin. Nalot motyli omacnicy i składanie jaj trwa od połowy czerwca do końca sierpnia. W związku z dużym znaczeniem gospodarczym omacnicy prosowianki gatunek ten wymaga zwalczania na coraz większej liczbie plantacji kukurydzy. W związku z tym zaleca się coroczne kontrolowanie liczebności gatunku. Pozwoli to odpowiednio wcześnie wykryć zagrożenie i właściwie na nie zareagować.

Aktualnie w Polsce do monitorowania omacnicy prosowianki wykorzystuje się kilka metod – od bardzo prostych, do których należą bezpośrednie obserwacje roślin, po bardziej zaawansowane technologicznie, takie jak pułapki świetlne.

Izolator entomologiczny to prosta konstrukcja pozwalająca obserwować proces przepoczwarczania się zimujących gąsienic omacnicy prosowianki i dynamikę wylotu motyli z resztek pożniwnych, czego nie można dokonać w warunkach polowych. Izolator to zamknięta przestrzeń uniemożliwiająca gąsienicom, a następnie motylom jej opuszczenie. Musi przepuszczać powietrze, wodę oraz światło, tak aby warunki termiczno-wilgotnościowe były zbliżone do naturalnych, w których gąsienice zimują na polu po kukurydzy. Jesienią lub wczesną wiosną ze ściernisk kukurydzianych pobiera się resztki łodyg kukurydzy które wiosną umieszcza się w izolatorze. Izolator powinien znajdować się na otwartej przestrzeni, aby warunki w nim panujące były zbliżone do naturalnych.

Izolator do monitorowania wylęgu motyli omacnicy prosowianki.

Od czerwca należy co 2-3 dni obserwować izolator pod kątem pojawu motyli. Każdego osobnika trzeba odnotować, określić jego płeć i usunąć. Wiedząc, ile gąsienic umieszczono we wnętrzu izolatora, można na bieżąco oceniać intensywność ich wylotów, a tym samym sprawdzić przeżywalność po zimie, oraz orientacyjnie ustalić strukturę płciową wylatujących owadów. Znacząca dominacja samic wskazywałaby na potencjalny wzrost szkodliwości gatunku w warunkach naturalnych.

Izolator entomologiczny pozwala monitorować tylko terminy wylotu omacnicy prosowianki z resztek pożniwnych, które nie są jednoczesne z momentem nalotu motyli na pola uprawne. Dzięki niemu możliwe jest jednak wskazanie przybliżonej daty nastąpienia tego zjawiska i jego identyfikacji. Wykrycie motyla w izolatorze jest sygnałem do uważnego obserwowania pola kukurydzy.

Pułapki z feromonem

Działanie pułapek z feromonem polega na przywabieniu samców omacnicy prosowianki w określone miejsce, gdzie zostaną zidentyfikowane i policzone. Pułapki z feromonem należy instalować przy plantacji kukurydzy lub pasie brzeżnym uprawy na wysokości nie wyższej niż 1,7 m nad ziemią. Najlepiej umieszczać je w pobliżu zarośli, gdzie gromadzą się motyle. 1-2 pułapki oddalone od siebie o co najmniej 50 m. Błędem jest lokowanie w niewielkiej odległości kilku pułapek naraz w przekonaniu, że zwiększą liczbę odławianych motyli. Pułapki z feromonem wystawia się na początku czerwca i utrzymuje się na plantacji do sierpnia. Należy je kontrolować 2-3 razy w tygodniu I na bieżąco utrzymywać w odpowiednim stanie zapewniającym skuteczność ich działania – wymieniać podłogi lepowe, dyspensery, wybierać motyle i inne odłowione owady. Decydując się na wykorzystanie w monitoringu pułapek z feromonem, należy zdawać sobie sprawę z tego, że odławiają one tylko samce i nie są tak pomocne w ustalaniu terminu zwalczania szkodnika, jak choćby pułapki świetlne. To urządzenia mało precyzyjne

Pułapki świetlne

Pułapki świetlne (tzw. samołówki) najpowszechniej na świecie stosowane urządzenia do obserwowania lotu motyli omacnicy prosowianki. W odróżnieniu od pułapek z feromonem odławiają zarówno samce, jak i samice. Czynnikiem zwabiającym owady jest światło. Pułapki świetlne umieszcza się w pobliżu pola kukurydzy lub w pasie brzeżnym uprawy, tak aby źródło światła znajdowało się nad łanem. W danej miejscowości wystarcza jedna pułapka. Wraz ze wzrostem roślin należy podwyższać położenie źródła światła. Rano wybiera się z pojemnika martwe motyle, po czym przelicza się je i określa ich płeć

Najlepszym momentem na wyłożenie pułapek jest początek czerwca. Należy je uruchamiać codziennie (ewentualnie 2-3 razy w tygodniu) po zmroku – aż do sierpnia. Ze względu na emitowaną przez pułapki łunę światła zaleca się umieszczanie ich w takim miejscu, aby nie padły łupem ciekawskich osób.

W walce ze szkodnikiem należy działać zarówno pośrednio jak i bezpośrednio. Niezbędne jest dokładne rozdrobnienie resztek pożniwnych, pomaga też głęboka orka, zwalczanie chwastów grubołodygowych (także na miedzach), wysiew odpowiednich odmian kukurydzy ze zwiększoną odpornością, terminowy zbiór oraz stosowanie insektycydów czy też biologicznych preparatów jakim jest OstriniaSTOP. Środek w 100% naturalny, całkowicie bezpieczny dla ludzi, zwierząt i środowiska naturalnego. OstriniaSTOP zawiera wyselekcjonowane bakterie z grupy Bacillus oraz wyciągi roślinne, które odpowiadają za zmianę warunków środowiska zewnętrznego rośliny (na liściach, łodygach i kolbach) stwarzając niekorzystne warunki do żerowania i zasiedlania roślin przez omacnicę prosowiankę. Wytwarzane przez bakterie metabolity indukują w roślinie naturalne systemy obronne przed uszkodzeniami spowodowanymi przez insekty, a co za tym idzie zastosowanie preparatu wpływa na ilość i jakość plonów kukurydzy. Preparat stosuje się w okresie BBCH 16-31 kukurydzy (na ogół jest to początek czerwca), z możliwością mieszania z nawozami dolistnymi oraz innymi agrochemikaliami za wyjątkiem preparatów fungicydowych. Zalecana dawka preparatu to 100 g/ha uprawy, a zalecana ilość cieczy roboczej to 200-400 l.